Filter Cake ตัวช่วยปรับปรุงดินชั้นเลิศ

การปรับปรุงบำรุงดินถือเป็นหัวใจสำคัญในการเตรียมความพร้อมสำหรับปลูกอ้อย เพราะดินดีย่อมมีชัยไปกว่าครึ่ง หากไร่ไหนดินเริ่มเสื่อมสภาพ ขาดแร่ธาตุ จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีตัวช่วยเพื่อเพิ่มอินทรียวัตถุและธาตุอาหารในดิน

สำหรับตัวช่วยชั้นเลิศที่มิตรชาวไร่หาได้ไม่ยากจากโรงงานน้ำตาลใกล้บ้าน ก็คือ Filter Cake หรือ กากตะกอนหม้อกรอง ซึ่งเป็นตะกอนที่เหลือจากการกรองแยกน้ำอ้อยด้วยเครื่องกรองในกระบวนการผลิตน้ำตาลทราย Filter Cake วัสดุปรับปรุงดินที่มีชื่อคล้ายขนมนี้มีลักษณะเป็นของแข็งสีน้ำตาลปนดำ โดยตะกอนที่ถูกกรองออกมาใหม่ ๆ จะมีลักษณะคล้ายขี้เป็ด และประกอบด้วยอินทรียวัตถุที่มีประโยชน์ในการปรับปรุงดิน ประมาณ 60% ของ Filter Cake จะเป็นพวกเศษกากอ้อย เศษชิ้นส่วนของใบ กาบใบ ราก และไขขี้ผึ้ง เศษดิน ทราย หินหรือกรวด ที่ติดมากับลำอ้อยขณะทำการเก็บเกี่ยว

นอกจากนี้ใน Filter Cake หรือกากตะกอนหม้อกรองจากโรงงานน้ำตาล ยังมีปูนขาวและสารที่ช่วยเร่งการตกตะกอนของน้ำอ้อยที่ใส่ในขั้นตอนของการทำใส จึงมีสภาพเป็นด่างอ่อน – ด่างปานกลาง (ค่า pH ประมาณ 8.0 – 9.0) ซึ่งสามารถลดความเป็นกรดของดินได้ แต่หากทิ้งไว้นาน ๆ ความเป็นด่างจะลดลง อย่างไรก็ตามจากการวิเคราะห์พบว่า Filter Cake มีธาตุอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของพืช ได้แก่ ธาตุไนโตรเจน (N) ประมาณ 3% ฟอสฟอรัส (P) ประมาณ 0.24% และโพแทสเซียม (K) ประมาณ 0.2% จึงมีคุณสมบัติเป็นวัสดุปรับปรุงดินได้เป็นอย่างดี โดยมีประโยชน์และขั้นตอนการนำไปใช้ ดังนี้

ประโยชน์ของกากตะกอนหม้อกรอง (Filter Cake)

ช่วยเพิ่มปริมาณอินทรียวัตถุในดินให้สูงขึ้น
ลดความเป็นกรดของดิน
ช่วยให้ดินร่วนซุย โปร่ง ไม่แน่นทึบ
เพิ่มธาตุอาหารที่เป็นประโยชน์ต่ออ้อย
เป็นแหล่งอาหารของจุลินทรีย์ในดินที่เป็นประโยชน์

ขั้นตอนการนำไปใช้ กากตะกอนหม้อกรอง (Filter Cake)

กากตะกอนหม้อกรอง หรือ Filter Cake สามารถนำไปใช้ในแปลงที่จะปลูกอ้อยใหม่ได้
เมื่อทำการไถรื้อถอนตออ้อยเก่า หรือการไถเปิดหน้าดินเพื่อจะปลูกอ้อยใหม่ ก่อนการปลูกอ้อยครั้งต่อไป ให้นำกากตะกอนหม้อกรองมาใส่ในอัตรา 18 – 30 ตันต่อไร่ โดยใส่ให้กระจายกันทั่วทั้งแปลงโดยใช้เครื่องหว่านปุ๋ยหมัก หรือถ้าไม่มีเครื่องหว่านปุ๋ยหมักให้นำกากตะกอนหม้อกรองมาเทกองไว้ตามจุดต่าง ๆ ในแปลงที่จะปลูกอ้อย ต่อจากนั้นใช้รถไถติดใบมีดเกรดหน้า ทำการเกลี่ยให้กากตะกอนหม้อกรองกระจายไปทั่วทั้งแปลง
ไถพรวนให้กากตะกอนหม้อกรองคลุกเคล้าลงไปในดิน
พักดินทิ้งไว้ 1 – 2 เดือน เพื่อให้เกิดการย่อยสลายจนหมด หากไม่พักดินแล้วทำการปลูกอ้อยเลยทันที อาจมีผลทำให้ต้นอ้อยที่งอกออกมามีอาการขาดธาตุไนโตรเจนได้ เนื่องจากจุลินทรีย์ในดินจะดึงไนโตรเจนจากดินไปใช้ในกระบวนการย่อยสลายเศษซากใบอ้อย ทำให้มีปริมาณไนโตรเจนในดินน้อยลงในช่วงที่มีการย่อยสลาย
หลังจากพักดินแล้วจึงทำการเตรียมดินเพื่อปลูกอ้อยต่อไป

ปัจจุบันมิตรผลได้พัฒนาฟิลเตอร์ เค้ก เพื่อให้เกษตรกรนำไปใช้ได้ง่ายขึ้น โดยผลิตให้อยู่ในรูปปุ๋ยอินทรีย์พร้อมใช้งาน สามารถขนส่งสะดวก ช่วยประหยัดต้นทุนให้เกษตรกร เป็นการปรับปรุงฟิลเตอร์ เค้ก ด้วยการลดความชื้นจาก 75 ส่วน เหลือเพียง 35 ส่วน เมื่อความชื้นลดลงทำให้ปริมาณการใส่ฟิลเตอร์ เค้ก ที่เปลี่ยนเป็นปุ๋ยอินทรีย์แล้วเพียง 4 ตันต่อไร่ จากเดิมต้องใส่ฟิลเตอร์ เค้กสด 30 ตันต่อไร่

การใส่กากตะกอนหม้อกรอง หรือ Filter Cake เพื่อปรับปรุงดิน นอกจากจะทำให้ดินมีปริมาณอินทรียวัตถุเพิ่มมากขึ้นแล้ว ยังทำให้ดินมีปริมาณธาตุอาหารหลักที่จำเป็นต่ออ้อยมากขึ้นด้วย ซึ่ง Filter Cake นั้นหาได้ไม่ยากจากโรงงานน้ำตาลใกล้บ้าน ของดีและมีประโยชน์แบบนี้มิตรชาวไร่อย่าลืมหามาใช้กันนะคะ