ทำไร่อ้อยคู่ปศุสัตว์อย่างปลอดภัย แนะวิธีดูแลสัตว์ให้ห่างไกลโรคติดต่อ
สำหรับมิตรชาวไร่หลายท่านที่มีเวลาว่างหลังจากปลูกอ้อย ยังสามารถต่อยอดด้วยอาชีพเสริมหลากหลายรูปแบบ เช่น การเลี้ยงสัตว์ ซึ่งเป็นทางเลือกที่ช่วยเพิ่มรายได้และใช้ทรัพยากรในไร่อย่างคุ้มค่า อย่างไรก็ตาม การเลี้ยงสัตว์ควบคู่กับการทำไร่อ้อยจำเป็นต้องใส่ใจเป็นพิเศษ โดยเฉพาะในเรื่องของ “โรคติดต่อในสัตว์” ที่อาจแพร่ระบาดได้รวดเร็ว หากขาดการดูแลที่เหมาะสม
บทความนี้จะพามิตรชาวไร่ไปเรียนรู้วิธีดูแลสัตว์เลี้ยงให้แข็งแรง ปลอดโรค และปลอดภัยจากโรคติดต่อ ที่อาจส่งผลกระทบต่อทั้งตัวสัตว์ ผู้เลี้ยง และรายได้จากปศุสัตว์
โรคติดต่อในสัตว์ ปัญหาใหญ่ที่มองข้ามไม่ได้
โรคติดต่อในสัตว์เลี้ยงสามารถแพร่ระบาดได้รวดเร็ว โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝน หรือฤดูเปลี่ยนผ่าน ที่สภาพแวดล้อมมีความชื้นสูง และอุณหภูมิเอื้อต่อการเจริญเติบโตของเชื้อโรค เช่น
- โรคปากและเท้าเปื่อย (พบมากในวัว ควาย) มีอาการน้ำลายไหล เท้าเปื่อย เจ็บ ไม่กินอาหาร
- โรคคอบวม (แอนแทรกซ์) พบในวัว ควาย ม้า อาการเฉียบพลัน อาจทำให้ตายอย่างรวดเร็ว
- โรคอหิวาต์ในหมู และไข้หวัดนก โรคไวรัสที่ระบาดเร็ว หากไม่ควบคุม อาจลุกลามทั่วฟาร์ม
- โรคพยาธิภายในและภายนอก ส่งผลกระทบต่อการเจริญเติบโตของสัตว์ ทำให้น้ำหนักลด อ่อนแรง
นอกจากนี้ โรคบางชนิด เช่น แอนแทรกซ์ หรือเลปโตสไปโรซิส (โรคฉี่หนู) ยังสามารถติดต่อจากสัตว์สู่คนได้ ดังนั้น การป้องกันตั้งแต่เนิ่น ๆ จึงเป็นทางออกที่ดีที่สุด
วิธีดูแลสัตว์เลี้ยงให้ปลอดโรคในไร่อ้อย
- จัดสถานที่เลี้ยงสัตว์ให้แยกจากพื้นที่ปลูกอ้อย
แม้จะใช้พื้นที่เดียวกันในการทำไร่อ้อยและเลี้ยงสัตว์ ควรแบ่งโซนอย่างชัดเจน เช่น แปลงอ้อยอยู่ด้านหนึ่ง โรงเรือนสัตว์อยู่ด้านหนึ่ง พร้อมกั้นรั้วหรือคอกให้สัตว์อยู่ในพื้นที่ปลอดภัย ไม่ให้เดินเพ่นพ่านในแปลงอ้อยซึ่งอาจสัมผัสสารเคมีหรือสิ่งปนเปื้อน - รักษาความสะอาดโรงเรือนและแหล่งน้ำ
- ทำความสะอาดคอกสัตว์อย่างน้อยสัปดาห์ละ 1–2 ครั้ง
- เก็บมูลสัตว์ไว้ในที่เหมาะสม เพื่อใช้ทำปุ๋ยหมักในภายหลัง
- แยกแหล่งน้ำดื่มสัตว์กับแหล่งน้ำใช้ในไร่อ้อย
- ตรวจสอบคุณภาพน้ำ หลีกเลี่ยงน้ำขังหรือน้ำสกปรกที่เป็นแหล่งเพาะเชื้อโรค
- ฉีดวัคซีนให้สัตว์เป็นประจำ
ปรึกษาสัตวแพทย์ในพื้นที่เพื่อวางแผนฉีดวัคซีนที่เหมาะสม เช่น วัคซีนโรคปากและเท้าเปื่อย แอนแทรกซ์ พิษสุนัขบ้า เป็นต้น การฉีดวัคซีนสม่ำเสมอช่วยลดโอกาสติดโรคได้อย่างมาก - แยกสัตว์ป่วยออกจากฝูงทันที
หากพบสัตว์มีอาการผิดปกติ เช่น ซึม ไม่กินอาหาร มีไข้ น้ำลายไหล หรือขาเดินผิดปกติ ให้รีบแยกออกจากฝูง และแจ้งเจ้าหน้าที่ปศุสัตว์ตรวจสอบ เพื่อป้องกันการแพร่ระบาด - ควบคุมผู้เข้า–ออกในโรงเรือนสัตว์
ผู้ที่เข้าในคอกสัตว์ควรล้างมือ ล้างเท้า หรือเปลี่ยนรองเท้าและเสื้อคลุม ก่อนเข้า–ออก เพื่อลดการนำเชื้อโรคจากภายนอกเข้าสู่ฟาร์ม โดยเฉพาะในช่วงที่มีการระบาดของโรคในพื้นที่อื่น - ใช้ปุ๋ยคอกอย่างปลอดภัยในแปลงอ้อย
ถ้านำมูลสัตว์ไปใช้เป็นปุ๋ย ควรหมักอย่างน้อย 1 เดือน เพื่อฆ่าเชื้อโรคและพยาธิในมูลสัตว์ ปุ๋ยคอกหมักช่วยบำรุงดินและปลอดภัยต่อสุขภาพต้นอ้อย
ทำไร่อ้อยควบคู่ปศุสัตว์อย่างมั่นใจ เพียงแค่ใส่ใจดูแลอย่างถูกวิธี
การทำไร่อ้อยร่วมกับการเลี้ยงสัตว์ เป็นอาชีพเสริมที่ทั้งดีและยั่งยืน ช่วยลดต้นทุน เพิ่มรายได้ และใช้ทรัพยากรในไร่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด แค่ดูแลสุขภาพสัตว์และป้องกันโรคอย่างเหมาะสม สุขภาพสัตว์ที่ดีจะนำไปสู่ผลผลิตที่มีคุณภาพ รายได้ที่มั่นคงอีกด้วย
ขอบคุณที่มา
