ในยุคที่โลกกำลังเผชิญกับวิกฤตพลังงานและปัญหาสิ่งแวดล้อม นวัตกรรมด้านเศรษฐกิจชีวภาพ (Bio-Economy) กำลังกลายเป็นความหวังใหม่ที่จะช่วยพลิกฟื้นสถานการณ์ให้ดีขึ้น

เศรษฐกิจชีวภาพคือระบบเศรษฐกิจที่ใช้ทรัพยากรชีวภาพอย่างชาญฉลาด โดยนำทรัพยากรหมุนเวียนจากธรรมชาติมาแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่า สร้างประโยชน์ทั้งด้านเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

“ของเสีย” ที่ไม่ไร้ค่าอีกต่อไป

เทคโนโลยีเกษตรสมัยใหม่ได้เปลี่ยนมุมมองที่เคยมีต่อของเหลือทิ้ง เช่น ซากพืช ซากสัตว์ และจุลินทรีย์ต่าง ๆ ให้กลายเป็นวัตถุดิบล้ำค่าในระบบเศรษฐกิจชีวภาพ ด้วยนวัตกรรมและเทคโนโลยีที่ล้ำหน้า เราสามารถแปรรูปสิ่งเหล่านี้ให้กลายเป็นพลังงานสะอาด วัสดุทดแทน และผลิตภัณฑ์มูลค่าสูงได้อย่างมีประสิทธิภาพ

พลังงานชีวมวล: พลังงานสะอาดจากของเหลือใช้

หนึ่งในตัวอย่างสำคัญของเศรษฐกิจชีวภาพคือการผลิต พลังงานชีวมวล (Biomass Energy) ซึ่งเกิดจากการแปรรูปพืชหรือของเสียจากสัตว์ให้กลายเป็นพลังงาน กระบวนการนี้ช่วยลดการพึ่งพาเชื้อเพลิงฟอสซิล ลดปริมาณขยะ และลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก

ตัวอย่างความสำเร็จในไทย:
 โรงงานผลิตน้ำตาลของ กลุ่มมิตรผล ได้ใช้ชานอ้อย ซึ่งเป็นผลพลอยได้จากกระบวนการผลิตน้ำตาล มาเป็นเชื้อเพลิงในการผลิตไฟฟ้า เป็นระบบที่ใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า ทั้งในด้านการผลิตอาหาร (น้ำตาล) และพลังงาน (ไฟฟ้า)

พลาสติกชีวภาพ: ตัวเลือกที่เป็นมิตรกับโลก

อีกหนึ่งนวัตกรรมที่โดดเด่นคือ พลาสติกชีวภาพ (Bioplastic) ซึ่งสามารถย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ ผลิตจากวัตถุดิบชีวมวล เช่น แป้งมันสำปะหลัง น้ำตาล หรือเซลลูโลสจากพืช แทนการใช้ปิโตรเลียม

การเปลี่ยนมาใช้พลาสติกชีวภาพจะช่วยลดปัญหาขยะพลาสติกที่กำลังคุกคามระบบนิเวศ โดยเฉพาะในมหาสมุทร และยังช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกในกระบวนการผลิตได้อีกด้วย

ศักยภาพของประเทศไทยในเศรษฐกิจชีวภาพ

ประเทศไทยมีความอุดมสมบูรณ์ด้านทรัพยากรชีวภาพและผลผลิตทางการเกษตร ทำให้มีศักยภาพสูงในการพัฒนาเศรษฐกิจชีวภาพ ภายใต้นโยบาย “ไทยแลนด์ 4.0” รัฐบาลได้กำหนดให้เศรษฐกิจชีวภาพเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมเป้าหมาย

ตัวอย่างนวัตกรรมในไทย:

• การใช้ฟางข้าวและเศษวัสดุการเกษตรมาผลิตเป็นเชื้อเพลิงอัดแท่ง
• การผลิตเอทานอลจากมันสำปะหลังและอ้อย
• การพัฒนาบรรจุภัณฑ์ย่อยสลายได้จากวัสดุธรรมชาติ

ประโยชน์ของเศรษฐกิจชีวภาพ

• ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก: พลังงานชีวมวลช่วยลดการพึ่งพาเชื้อเพลิงฟอสซิล
• เพิ่มมูลค่าให้ของเหลือทิ้ง: เปลี่ยนขยะให้กลายเป็นทรัพยากร
• สร้างงานและรายได้: เกิดอุตสาหกรรมใหม่โดยเฉพาะในชุมชนเกษตรกรรม
• ลดการพึ่งพาต่างประเทศ: เสริมความมั่นคงด้านพลังงานและวัตถุดิบ
• ฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม: ลดมลพิษและการทำลายทรัพยากรธรรมชาติ

ความท้าทายและอนาคต

แม้เศรษฐกิจชีวภาพจะมีศักยภาพสูง แต่ยังต้องเผชิญกับความท้าทาย เช่น

• ต้นทุนการผลิตที่ยังสูง
• ข้อจำกัดด้านเทคโนโลยี
• การขาดความรู้และความเข้าใจในระดับสังคมวงกว้าง

อย่างไรก็ตาม ด้วยการวิจัยและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง รวมถึงความร่วมมือจากภาครัฐ เอกชน และประชาชน เชื่อว่าเศรษฐกิจชีวภาพจะเติบโตอย่างมั่นคง และนำไปสู่ระบบเศรษฐกิจที่ยั่งยืน เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมอย่างแท้จริงในอนาคต

ขอบคุณที่มา : https://www.krungsri.com/